Bespreking Uitgelicht

Graphic Novel Review: Bloesems in de Herfst

Bloesems in de Herfst is een graphic novel over een liefde op oudere leeftijd. De grafische roman is geschreven door de Belgische scenarist Zidrou en getekend door de Nederlandse Aimée de Jongh.

De hoofdpersonen zijn een man en vrouw van rond de 60, die beseffen dat ze ouder worden. De man gaat bij een reorganisatie van het verhuisbedrijf waar hij werkt, met vervroegd pensioen. De vrouw, een voormalig model en nu eigenaresse van een kaaswinkeltje, ziet met lede ogen toe hoe haar lichaam veroudert.

De mooi vormgegeven cover en de titel Bloesems in de Herfst hebben al verraden dat de twee elkaar in de loop van het verhaal gaan vinden, maar dat gebeurt pas in de tweede helft van het boek. Waarschijnlijk is het die voorkennis dat het eerste gedeelte van het verhaal, waarin we de twee personage apart van elkaar leren kennen, erg traag lijkt te verlopen. Via uitgebreide interne monologen laat scenarist Zidrou ons weten wie ze zijn hoe de twee het ouder worden ervaren.

Jammer genoeg weet hij in dit gedeelte van het verhaal de personages onvoldoende tot leven te wekken. Dat komt met name door een overdaad aan clichés. De man komt bij zijn pensioen in een zwart gat terecht. Hij heeft geen hobby’s of kleinkinderen, mist zijn werk en collega’s en brengt zijn tijd door met wandelen in het park en boodschappen doen in de supermarkt. Het leven van deze man is een illustratie van wat we in het Nederlands ‘achter de geraniums zitten’ noemen. Waarschijnlijk is het de bedoeling dat we hierdoor gaan meeleven met deze man, maar met zo’n schematisch uitgedacht leven, wordt alleen een cliché bevestigd en het omgekeerde bereikt.

De vrouw krijgt een vergelijkbare achtergrond mee. Ze was een knap model, maar nu ze in de spiegel kijkt, ziet ze hoe haar lichaam er uitgezakt bijhangt. Vroeger was ze bang van de heks uit Sneeuwwitje, nu ziet ze verschrikt aan hoe ze zelf op de oude heks is gaan lijken.

Daarnaast krijgen de personages ook nog eens de zwaarbeladen en veelzeggende namen Odysseus en Mediterranea mee. Mocht je na de cover nog niet beseffen dat dit verhaal gaat over twee oudere mensen die verliefd gaan worden, dan weet je het op pagina 5. En dan moeten we ons nog 55 pagina’s door tekstuele clichés heenworstelen, voordat de twee elkaar ontmoeten.

Gelukkig zijn daar de tekeningen en kleuren van Aimée de Jongh. Ze kiest er wijselijk voor om niet alle teksten letterlijk te illustreren. Terwijl we de zwaarbeladen interne monologen van de twee hoofdpersonages lezen, leiden haar tekeningen ons naar kleinere details uit hun dagelijks leven, die eigenlijk veel meer zeggen. Odysseus leest de Ikea gids op de wc, terwijl we op de achtergrond de verdroogde geraniums op zijn balkon zien. In de tram steelt een jongen de zitplek voor de neus van de tragere Mediterranea. Dit allemaal in prachtige tekeningen en stemmige kleurcombinaties. Eigenlijk heb je al die teksten uit de eerste helft van het boek niet nodig, om uit de tekeningen te kunnen afleiden wie deze personages zijn en hoe ze zich voelen.

In de tweede helft van het verhaal zit meer vaart. Eindelijk ontmoeten de twee elkaar en gebeurt er alles wat je al wist dat zou komen. De monologen worden vervangen door dialogen, die gelukkig wat spontaner zijn dan de teksten uit de eerste helft. Al zijn er hier ook problemen. De duidelijk uit het Frans vertaalde teksten, overtuigen niet helemaal in het Nederlands en dat is jammer. Dit wreekt zich met name in de scenes waar de twee aan het flirten slaan. Zoals iedereen weet, sluit taalgebruik bij flirten heel nauw. De vertaler weet in deze scenes niet de juiste Nederlandse woorden te vinden om er geloofwaardige flirts van te maken.

Maar ook hier redden de tekeningen van De Jongh het verhaal. Zij weet de personages zoveel subtiele gezichtsuitdrukkingen te geven, zodat je weet dat er zojuist complimenteuze of ondeugende Franse poezie uit hun monden rolde. Ook in veel andere scenes weet zij creatieve oplossingen te verzinnen om de handelingen weer te geven. Er is een prachtige pagina, waarbij we het verouderde lichaam van de vrouw in details zien uitgelicht. Voor de scene, die we op basis van de cover al zagen aankomen, weet ze een goede schetsmatige uitwerking te kiezen. Daardoor vergeten we juist die verouderde lichamen helemaal en zien we de twee geloofwaardig met elkaar vrijen.

Het tweede gedeelte van het boek bevat uiteindelijk wel voldoende ontwikkeling om het trage begin weer te vergeten. We krijgen in dit deel een aantal meer betekenisvolle scenes, waardoor de hoofdpersonages minder schema en meer echte personages worden.

Bloesems in de Herfst en met name de tekeningen van Aimée de Jong laten overtuigend zien dat liefde op oudere leeftijd net zo gewoon en alledaags is als liefde op jongere leeftijd.

Het is wel jammer dat het op zich interessante einde zo snel wordt afgewikkeld. Scenarist Zidrou stipt hier nog een andere bijkomende vraag aan die als sociaal taboe eigenlijk interessanter, maar misschien ook ingewikkelder is dan het centrale gegeven. Het boek was er interessanter en beter op geworden als de aanloop naar de liefde wat korter was gehouden en dit laatste gegeven wat verder was uitgewerkt.