Bespreking

Strip Review: Lucky Luke 9 – Een Cowboy tussen het Katoen

In het jaar dat protesten rondom Black Lives Matter de wereld rondgaan, gaat Lucky Luke – Een Cowboy tussen het Katoen over racisme en slavernij.

Scenarist Jul heeft al aangegeven dat dit toeval is. Hij was al een paar jaar bezig met het scenario. Het is natuurlijk ook geen nieuw gegeven. Racisme staat al een aantal jaren opnieuw hoog op de agenda. Niet alleen in Amerika, maar ook in Belgie en Nederland. Denk bijvoorbeeld aan de discussies over Zwarte Piet.

Jul heeft in een recent interview gezegd dat hij graag aandacht wilde besteden aan de slavernij, omdat die nauwelijks in de reeks voorkomt. Hij moest wel zeer voorzichtig omspringen met de humor, omdat het onderwerp op dit moment erg gevoelig ligt.

Jul lijkt in het scenario de grootste valkuilen te hebben vermeden, al is zijn bijdrage aan het debat ook maar beperkt.

Lucky Luke – Een Cowboy tussen het Katoen bevat een aardig uitgangspunt. Lucky Luke erft een katoenplantage van een oud dametje, dat al jarenlang groot fan was van de cowboy en zijn avonturen. Het verhaal speelt na afloop van de Secessie Oorlog in Amerika, dus de slavernij is al afgeschaft. Al blijkt dat in de praktijk niet veel uit te maken. De zwarte slaven zijn nu weliswaar ‘bedienden’ op de plantage geworden, maar ze hebben nog steeds te maken met grote onderdrukking en geweld van de witte plantagehouders.

Lucky Luke hoeft er niet lang over na te denken. Hij heeft geen behoefte aan rijkdom en wil de plantage overdoen aan het zwarte personeel. Dit past niet helemaal in het wereldbeeld van de witte beheerders van de omliggende plantages, die al snel hun witte Ku Klux Clan pakken uit de kast trekken en de cowboy willen uitschakelen.

Op een aantal punten sluit het scenario wel aardig aan op elementen uit de huidige discussies, zoals bijvoorbeeld het White Saviour Syndroom. Tot zijn verbazing ontdekt Lucky Luke, dat het personeel van de plantage nogal achterdochtig wordt van zijn gulle gift. Ze geloven er niks van en eisen vooral eerst hun achterstallige loon terug. Bij het afschaffen van de slavernij was elke slaaf 40 are grond en een muilezelf beloofd, maar daar is niets van terecht gekomen.

De lezer weet dat hij dit wel degelijk van Lucky Luke kan verwachten, omdat hij het al meer dan 80 delen opneemt voor onderdrukten en het niet voor zijn eigen gewin doet. Maar de plantagemedewerkers moeten eerst worden overtuigd van zijn oprechtheid.

Om de rol van de ‘witte held’ in dit album nog wat af te zwakken, maken we ook kennis met zijn zwarte evenbeeld, de zwarte sheriff Bass Reeves, die ook echt heeft bestaan. Uit een interessante toelichting bij het verhaal blijkt dat het beroep van sheriff in die tijd heel vaak werd uitgevoerd door zwarten. Ironisch is wel dat dit komt, omdat het werk zo slecht werd betaald. Reeves is een bijzonder sympathiek personage dat zich prima kan meten met Luke. In dit album speelt hij eigenlijk de hoofdrol. Hij gaat achter de Daltons aan en moet ook Luke te hulp schieten.

Heel veel verder gaat de bijdrage van dit verhaal aan de huidige discussie ook weer niet. We zien gelukkig geen karikaturale zwarte karakters, maar het geweld tegen zwarten wordt alleen benoemd en niet in beeld gebracht. Het verhaal loopt uit op een confrontatie tussen zwart en wit, maar wordt uiteindelijk op een wat flauwe, discussie ontwijkende manier beslecht.

Ook qua humor is dit niet het beste verhaal van Jul. Kennelijk moest hij zich zo inhouden dat het aantal grappen in dit album nogal beperkt is. Het verhaal bevat voldoende actie en leest ook wel lekker weg, maar het is niet zijn beste verhaal in de reeks. Het tekenwerk van Achdé is overigens wel weer prima in orde.

Misschien moeten we Lucky Luke – Een Cowboy tussen het Katoen ook maar gewoon beschouwen als het eerste Lucky Luke album, waarin de slavernij en racisme expliciet werden benoemd en een sympathieke zwarte sheriff met een hoofdrol werd beloond. Dat is in ieder geval een stapje vooruit. Als de uitgever er echt werk van wil maken, dan zien we Reeves graag vaker aan Luke’s zijde terug. Of beter nog, een eigen spin-off album voor sheriff Bass Reeves, gemaakt door een zwarte scenarist en een zwarte tekenaar.