Bespreking Uitgelicht

Strip Review: Blake en Mortimer 25 – De Vallei Der Onsterfelijken (Deel 1)

De afgelopen maanden keken we uit naar de verschijning van het stripverhaal Blake en Mortimer 25 – De Vallei Der Onsterfelijken.

In onze uitgebreide vooruitblik (lees hem hier) plaatsten we al heel wat previews, tekeningen en schetsen van de hand van het Nederlandse duo Peter van Dongen en Teun Berserik. Het is de eerste keer dat tekenaars uit Nederland een kans krijgen om een deel van de langlopende Franstalige strip te tekenen.

Dat is bijzonder, maar ook niet heel vreemd. Voor de nieuwkomers, de strip is oorspronkelijk bedacht en getekend door Edgar P. Jacobs. Jacobs was een bekende medewerker van de tekenstudio van Hergé. En ook als zelfstandig maker was hij beroemd door zijn prachtige tekeningen in de zogenoemde Klare Lijn stijl.

Na het overlijden van Jacobs werden de verhalen rondom professor Mortimer en kapitein Blake voortgezet door de beste tekenaars die in de Klare Lijn stijl werken. Het is dus niet raar dat de uitgever tijdens het zeer strenge selectieproces uitkwam bij de Nederlanders. De afgelopen jaren heeft met name Peter van Dongen laten zien over een hele mooie variant van de Klare Lijn te beschikken. Teun Berserik is ook gespecialiseerd in de Klare Lijn al laat hij die vooral in illustratie opdrachten zien en wat minder vaak in stripvorm.

En het resultaat mag er zijn. De tekeningen in dit album zien er schitterend uit. Uit alles blijkt de hang naar perfectie die het tweetal heeft nagestreefd. Zoals we zagen in een interview met Van Dongen, gebruikt hij naast een aparte pagina voor de schetsen daarna ook nog een aparte pagina voor het perfectioneren van de schetsen. Daarna worden de pagina’s pas in inkt gezet. Die perfectie blijkt ook uit de vele kleine details in de tekeningen in dit album. De heren maken zich er niet makkelijk van af.

Qua stijl sluit deze Klare Lijn mooi aan op het oudere werk van Edgar P. Jacobs. Deze tekeningen zijn wat beweeglijker en wat spontaner dan de wat strengere en formele tekeningen van Jacobs. In die zin leunen ze wat meer aan tegen de stijl van Kuifje van Hergé.

Het Verhaal

Van het verhaal en met name de teksten in dit album kan echter niet gezegd worden dat ze zo levendig zijn.

Het verhaal van Blake en Mortimer 25 – De Vallei Der Onsterfelijken gaat verder waar het album Het Geheim van de Zwaardvis deel 3 ophield. Om het verhaal in dit album te kunnen volgen is het niet persé noodzakelijk om de drie eerdere delen gelezen te hebben. Voor de nieuwkomer wordt alles wat voorafging in een aantal prachtig vormgegeven pagina’s nog even samengevat. Dit album borduurt wel voort op de eerdere albums, maar is in feite een nieuw onafhankelijk verhaal.

Het komt er in het kort op neer dat Hongkong wordt bedreigd door de Chinese generaal Xi-Li die wil profiteren van de chaos die in China is ontstaan na de verwikkelingen in de eerdere albums. Hij beweert een afstammeling te zijn van de erfgenaam van de eerste keizer van China. Als hij dat kan bewijzen, zou hem dat goed kunnen helpen bij zijn jacht op de macht. Het komt Xi-Li dan ook goed uit, dat er plotseling een archeologische vondst wordt gedaan, die hem dat bewijs kan leveren.

In de eerste 15 pagina’s van het verhaal zien we hoe het oude object ontdekt wordt en hoe het vervolgens kwijtraakt. Dit leidt tot het alarmeren van verschillende partijen die op jacht gaan naar de schat. Als dan ook nog oude vijand Olrik opduikt en zich aansluit bij Xi-Li zou dat het begin moeten zijn van een spannend avontuur.

Het tegendeel is het geval. De mooi opgebouwde spanning zakt op dat moment in en komt dit album ook niet echt meer terug. En dan hebben we Blake en Mortimer nog niet gezien. In de 37 pagina’s die dan nog moeten volgen, zien we hoe Blake en Mortimer betrokken raken bij het verhaal. En dan duurt het lang, heel lang, voordat zij ook in Hong Kong aankomen. Dan volgt er in een paar pagina’s nog wat actie en een cliffhanger. En dan blijkt dat alle gebeurtenissen in dit deel toch vooral bedoeld zijn om alle onderdelen klaar te zetten voor het echte spektakel in deel twee.

Lange Lappen Tekst

De traagheid van die 37 pagina’s wordt ook veroorzaakt door de gigantische hoeveelheden tekst die je als lezer voor de kiezen krijgt. Die lappen tekst met eindeloze beschrijvingen en dialogen passen op zich wel bij de reeks. Zo zagen de stripverhalen er nu eenmaal uit toen deze reeks tientallen jaren geleden begon. Ze waren wat formeler en afstandelijker dan nu en meer gedreven door de tekst. De tekeningen dienden meer om de teksten te illustreren dan om het verhaal in beelden te vertellen. We zien dit nu als een ouderwetse manier om verhalen te verbeelden, maar het is voorstelbaar dat de uitgever op deze manier de nostalgische sfeer van reeks wil behouden en de oudere lezers tevreden wil stellen.

In de uitgebreide beschrijvingen van de geschiedenis en de archeologie is de tekst nog wel op zijn plek in dit album. Dit verandert echter in de scenes waar de actie en handeling meer op de voorgrond staan. Zo zien we in een van de actiescenes dat Mortimer in een antiekzaak wordt belaagd. Het wordt eindelijk even spannend en we zien dat Mortimer zich kranig verweert. Maar kennelijk vertrouwt de schrijver er niet op dat de lezer snapt wat er gebeurt. In de toch al overvolle plaatjes wordt de spanning flink gesmoord door het commentaar in overbodige boventeksten. In onze gedachten horen we er een krakerige en oubollige polygoonjournaal-stem bij.

Al die tekst gaat ook ten koste van de fraaie tekeningen. Er blijft domweg minder ruimte over. Peter van Dongen gebruikt altijd heel veel details in zijn tekeningen om een mooie sfeer te scheppen. Zijn tekeningen stralen dan ook vooral in de plaatjes met wat minder tekst. Alle details vertellen dan hun eigen verhaal. De lezer wordt dan meer betrokken en kan zijn eigen fantasie gebruiken om de teksten van details te voorzien.

Conclusie

We hadden de laatste albums het idee dat Blake en Mortimer iets moderner waren geworden. In de verhalen van André Juillard kregen de illustraties wat meer ademruimte en leek er wat meer aandacht voor de dialogen en wat minder voor de uitleggerige boventeksten. In Blake en Mortimer 25 – De Vallei Der Onsterfelijken is helaas weer het omgekeerde het geval. We hopen dat in het tweede deel de actie wat meer op de voorgrond treedt en de fraaie tekeningen van Berserik en Van Dongen wat meer ruimte krijgen om hun eigen verhaal te vertellen.